Postępowanie o zatwierdzenie układu
Niewypłacalność dłużnika nie musi prowadzić wyłącznie do jego upadłości. Szansą na przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją są postępowania restrukturyzacyjne.
Warunkiem skutecznie przeprowadzonej restrukturyzacji jest zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania oraz zobowiązań powstałych po jego otwarciu, a także złożenie takich propozycji restrukturyzacyjnych, które będą korzystne dla wierzycieli.
Postępowania restrukturyzacyjne przeprowadza się wobec:
- przedsiębiorców;
- spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;
- wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
- wspólników spółki partnerskiej.
Nowym rodzajem postępowania układowego jest uproszczone postępowanie układowe. Umożliwia ono przeprowadzanie oddłużenia przedsiębiorcom, przy czym pozwala uniknąć nadmiernej ingerencji sądu. Uproszczone postępowanie układowe łączy rozwiązania, które są przewidziane w pozostałych postępowaniach restrukturyzacyjnych.
Restrukturyzację przeprowadza się w następujących postępowaniach restrukturyzacyjnych:
Postępowanie o zatwierdzenie układu
Cechą charakterystyczną tego postępowania jest duża samodzielność dłużnika. To dłużnik wraz z ustanowionym przez siebie nadzorcą układu przygotowują propozycje układowe, a następnie przedstawiają je wierzycielom i ostatecznie zbierają ich głosy. Postępowanie o zatwierdzenie układu może skutkować przyjęciem układu, jeżeli opowie się za nim większość głosujących wierzycieli mających łącznie co najmniej 2/3 (dwie trzecie) sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Przyjęcie układu stwierdza nadzorca układu, który następnie składa wniosek o zatwierdzenie układu przez sąd. Jest to pierwszy etap, którego powodzenie będzie zależało od decyzji sądu.
Prawomocne zatwierdzenie układu przez sąd rozpoczyna etap wykonania układu przez dłużnika pod nadzorem nadzorcy. Postępowanie o zatwierdzenie układu skutkuje umorzeniem postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętych układem.
Zakończeniem postępowania jest postanowienie o wykonaniu układu.
Przyspieszone postępowanie układowe
Jak sama nazwa wskazuje przyspieszone postępowanie o zatwierdzenie układu charakteryzuje się szybkością. Jest ono wszczynane na wniosek dłużnika. We wniosku dłużnik powinien umieścić wszystkie dane wymagane ustawą, w tym informacje dotyczących majątku, wierzycieli oraz bilans. Jest to dość uproszczone postępowanie układowe.
We wniosku dłużnik powinien przedstawić propozycje układowe wraz ze wstępnym planem restrukturyzacyjnym, w którym powinien opisać analizę przyczyn swojej trudnej sytuacji ekonomicznej, planowane środki restrukturyzacyjne i związane z nimi koszty oraz wstępny harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych.
Sąd rozpoznaje wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego na posiedzeniu niejawnym na podstawie przedstawionych dokumentów w terminie tygodnia od dnia jego złożenia.
Uwzględniając wniosek sąd wyznacza sędziego-komisarza oraz nadzorcę sądowego. Postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania.
Z dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika staje się masą układową. Z mocy prawa ulegają zawieszeniu postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej układem.
W terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego nadzorca sądowy sporządza i składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika oraz spis wierzytelności, również wierzytelności spornych. Suma wierzytelności spornych nie może przy tym przekroczyć 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Niezwłocznie po złożeniu dokumentów, o których mowa powyżej, sędzia-komisarz wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Uchwała zgromadzenia wierzycieli o przyjęciu układu zapada, jeżeli wypowie się za nią większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej 2/3 (dwie trzecie) sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.
Postępowanie restrukturyzacyjne zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu.
Postępowanie układowe
Postępowanie to jest konstrukcyjnie zbliżone do przyspieszonego postępowania układowego. Jest również wszczynane na wniosek dłużnika, w którym dłużnik powinien przedstawić propozycje układowe wraz ze wstępnym planem restrukturyzacyjnym.
W przypadku postępowania układowego sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika jeszcze przed rozpoznaniem wniosku przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Sąd może, na wniosek dłużnika lub tymczasowego nadzorcy sądowego, zawiesić postępowania egzekucyjne oraz uchylić zajęcie rachunku bankowego, jeżeli jest to niezbędne do osiągnięcia celów postępowania układowego.
Rozpoznanie wniosku może w tym wypadku nastąpić również na rozprawie. W przypadku uwzględnienia wniosku sąd wyznacza sędziego-komisarza oraz nadzorcę sądowego. Postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania.
Z dniem otwarcia postępowania układowego mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika staje się masą układową. Z mocy prawa ulegają zawieszeniu postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej układem.
W terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania układowego nadzorca sądowy sporządza i składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika oraz spis wierzytelności.
Sędzia-komisarz niezwłocznie po złożeniu planu restrukturyzacyjnego oraz zatwierdzeniu spisu wierzytelności wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Uchwała zgromadzenia wierzycieli o przyjęciu układu zapada, jeżeli wypowie się za nią większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej 2/3 (dwie trzecie) sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.
Postępowanie sanacyjne
Jest wszczynane na wniosek dłużnika, wierzyciela osobistego dłużnika albo przez ustanowionego przez sąd rejestrowy kuratora w stosunku do osoby prawnej wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego.
Wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego powinien zawierać m.in. dane dłużnika, wykaz jego majątku, wierzycieli, a także wstępny plan restrukturyzacyjny wraz z uzasadnieniem wskazującym, że jego wdrożenie przywróci dłużnikowi zdolność do wykonywania zobowiązań oraz uprawdopodobnienie zdolności dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania sanacyjnego i zobowiązań powstałych po dniu jego otwarcia.
W ramach postępowania zabezpieczającego Sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego albo tymczasowego zarządcy. Sąd może również, na wniosek dłużnika lub tymczasowego nadzorcy sądowego albo tymczasowego zarządcy, zawiesić postępowania egzekucyjne oraz uchylić zajęcie rachunku bankowego, jeżeli jest to niezbędne do osiągnięcia celów postępowania układowego.
Rozpoznanie wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego następuje co do zasady na posiedzeniu niejawnym wyłącznie na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku w terminie dwóch tygodni od dnia jego złożenia. Sąd może jednak wyznaczyć rozprawę – wówczas rozpoznaje wniosek w terminie sześciu tygodni.
Uwzględniając wniosek sąd wydaje postanowienie o otwarciu postępowania sanacyjnego, w którym wyznacza sędziego-komisarza oraz zarządcę. Otwarcie postępowania sanacyjnego oznacza dla dłużnika odebranie zarządu nad przedsiębiorstwem. Postanowienie o otwarciu postępowania sanacyjnego jest przy tym skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania. Z dniem otwarcia postępowania sanacyjnego mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika stają się masą sanacyjną.
W pewnych okolicznościach sąd może jednak zezwolić dłużnikowi na wykonywanie zarządu nad całością lub częścią przedsiębiorstwa w zakresie nieprzekraczającym zakresu zwykłego zarządu, o ile skuteczne przeprowadzenie postępowania sanacyjnego wymaga osobistego udziału dłużnika lub jego reprezentantów, a jednocześnie dają oni gwarancję należytego sprawowania zarządu.
W terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego zarządca w porozumieniu z dłużnikiem składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny oraz sporządza i składa sędziemu-komisarzowi spis wierzytelności. Sędzia-komisarz wydaje postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia planu restrukturyzacyjnego po uzyskaniu opinii rady wierzycieli. Postanowienie to jest niezaskarżalne.
Plan restrukturyzacyjny po zatwierdzeniu przez sędziego-komisarza realizuje zarządca.
Po zrealizowaniu całości lub części planu restrukturyzacyjnego sędzia-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem niezwłocznie, nie później jednak niż przed upływem dwunastu miesięcy od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego.
Na zgromadzeniu wierzycieli zarządca przedstawia sprawozdanie z wykonania planu restrukturyzacyjnego oraz efekty podjętych działań, a także główne działania, które zgodnie z planem restrukturyzacyjnym zostaną podjęte po przyjęciu układu.
Propozycje układowe składa co do zasady dłużnik. Propozycje może złożyć jednak również rada wierzycieli, zarządca albo wierzyciel lub wierzyciele mający łącznie więcej niż 30% sumy wierzytelności. Propozycje układowe określają sposób restrukturyzacji zobowiązań dłużnika.
Uchwała zgromadzenia wierzycieli o przyjęciu układu zapada, jeżeli wypowie się za nią większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.
Sędzia-komisarz wydaje na zgromadzeniu wierzycieli postanowienie w przedmiocie stwierdzenia przyjęcia układu. Postępowanie restrukturyzacyjne zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu.
Z dniem zakończenia postępowania dłużnik odzyskuje prawo zarządu majątkiem chyba że układ stanowi inaczej.