Zakończenie działalności spółki kapitałowej jest możliwe na trzy sposoby – dwa można nazwać podstawowymi, a trzeci „dodatkowym” Pierwszym jest przeprowadzenie w stosunku do spółki postępowania likwidacyjnego. Drugim jest przejście przez spółkę postępowania upadłościowego. Trzecim natomiast, jest wykreślenie spółki z KRS w związku ze stwierdzeniem, że ta nie posiada dostatecznych funduszy, aby przeprowadzić w stosunku do niej postępowanie upadłościowe.
Zależnie od sposobu, który doprowadzi do wykreślenia spółki, na ostatnich etapach jej funkcjonowania będą w jej ramach działały zupełnie inne podmioty:
- W postępowaniu likwidacyjnym główną rolę będzie pełnił likwidator.
- W postępowaniu o wykreślenie spółki w związku z niedysponowaniem przez spółkę dostatecznymi środkami, aby przeprowadzić w stosunku do niej postępowanie upadłościowe, za spółkę będzie działał zarząd na zasadach ogólnych.
- W postępowaniu upadłościowym główną rolę będzie pełnił syndyk.
Kto to właściwie jest i czym się zajmuje? Dlaczego jego rola w postępowaniu upadłościowym jest taka ważna? Jakie kompetencje posiada syndyk i co powinien robić, aby należycie wywiązywać się ze swoich obowiązków?
[toc]
Rola syndyka w postępowaniu upadłościowym
Zaczynając od słowa istotnego wstępu – ogłoszenie upadłości możliwe jest wyłącznie w stosunku do spółki, która stała się niewypłacalna. O tym, kiedy ogłosić upadłość spółki, kto powinien to zrobić i co to dla niej oznacza, pisaliśmy już w poprzednim wpisie na łamach naszego bloga.
Syndyk – kto to i co robi w postępowaniu upadłościowym?
Jeśli chodzi o syndyka, to pełni on w postępowaniu upadłościowym niezwykle istotną rolę. W trakcie tzw. właściwego postępowania likwidacyjnego, a więc już po ogłoszeniu upadłości, zarządza masą upadłościową. Spółka nie może czynić tego samodzielnie, jako że od chwili ogłoszenia upadłości zarząd dotychczasowym mieniem spółki przejmuje syndyk.
W ramach zarządu masą upadłości, syndyk działa w celu dochodzenia wszelkich roszczeń mogących do niej należeć. Może wszczynać i prowadzić wszystkie postępowania sądowe i czyni to w imieniu własnym, jednak na rachunek upadłego. W ramach pełnionych obowiązków nie odpowiada za zaciągane w imieniu masy upadłości zobowiązania, a jedynie wyjątkowo za nienależyte sprawowanie obowiązków.
Poza opisanym wyżej zarządem masą upadłości, syndyk ma również wiele obowiązków natury „technicznej”. Powinien zawiadomić odpowiednie podmioty (w tym wierzycieli oraz małżonka upadłego), sporządzić spis inwentarza, oszacować wartość masy upadłości, przygotować listę wierzytelności i realizować obowiązki sprawozdawcze upadłego.
Nadzór nad działaniami syndyka
Syndyk posiada bardzo szerokie kompetencje, więc istnieje konieczność, aby ktoś nadzorował jego działania. Między innymi taka rola przypada w postępowaniu upadłościowym sędziemu-komisarzowi.
Poza tym, że musi on zatwierdzić niektóre czynności syndyka, a na inne wydawać zezwolenia, ma też możliwość weryfikowania samodzielnych decyzji syndyka. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek naruszeń, sędzia-komisarz upomina syndyka, a jeśli ten nie poprawi się – nakłada na niego grzywnę.
Syndyk – kto to i czy każdy może nim zostać?
Wynagrodzenie syndyka, przynajmniej teoretycznie, może przyprawić o zawroty głowy. Górną granicą kwoty, którą syndyk może otrzymać za spełnienie swoich obowiązków, jest 260-krotność średniego wynagrodzenia w trzecim kwartale ubiegłego roku w sektorze przedsiębiorstw.
Brzmi niesamowicie i zastanawiasz się już, jak zmienić pracę na tak dochodową? Po pierwsze, rzeczywistość nie jest aż tak kolorowa – wynagrodzenie syndyka zazwyczaj jest zdecydowanie niższe, a maksymalna stawka jest możliwa do osiągnięcia wyłącznie podczas prowadzenia spraw ciągnących się latami. Po drugie, uzyskanie stosownych uprawnień to lata nauki i konieczność zaliczenia kosztownych egzaminów.
Każdy syndyk, musi uzyskać licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Wiąże się z tym szereg wymogów, z których najtrudniejszym do spełnienia jest konieczność zarządzania przez co najmniej trzy lata jakimkolwiek przedsiębiorstwem. Proces wieńczy złożenie trudnego egzaminu, składającego się z dwóch etapów – testowego i problemowego. Sama część problemowa trwa aż trzy godziny.
Każde podejście do egzaminu wiąże się też z koniecznością uiszczenia opłaty w wysokości ponad 2.000,00 zł. Jego pozytywne złożenie upoważnia do ubiegania się o wydanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego. Opłata za jej wydanie wynosi 200,00 zł.
Syndyk a likwidator – podobieństwa i różnice
Syndyk przez wiele osób niezwiązanych zawodowo z prawem, jest mylony z likwidatorem. Wynika to z pozornego podobieństwa tych dwóch funkcji. W praktyce jednak likwidator i syndyk to dwa zupełnie różne podmioty.
Zasadniczą różnicą jest to, że, jak już wskazaliśmy, syndyk występuje w postępowaniu upadłościowym, a likwidator w likwidacji.
Wynika z tego szereg innych konsekwencji:
- Syndyk jest powoływany przez sąd, a likwidatora wybierają uprawnione do tego organy spółki.
- Syndyk musi posiadać licencję doradcy restrukturyzacyjnego, podczas gdy likwidatorem może być niemal dowolnie wskazana osoba fizyczna.
- Syndyk działa w imieniu własnym, ale na rachunek upadłego, a likwidator działa w imieniu spółki.
- Nadzór nad syndykiem pełni sędzia-komisarz, czego nie można powiedzieć o likwidatorze – weryfikacji jego działań dokonują wspólnicy spółki, w której imieniu ten sprawuje swoją funkcję.
Podstawy prawne
Omówione w artykule kwestie regulują przepisy:
- Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe – w zakresie roli syndyka;
- Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych – w zakresie przebiegu postępowania likwidacyjnego i zakończenia bytu prawnego w momencie wykreślenia spółki z rejestru.
- Ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego – w zakresie warunków przyznania licencji doradcy restrukturyzacyjnego.
- Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie egzaminu dla osób ubiegających się o licencję doradcy restrukturyzacyjnego oraz opłaty egzaminacyjnej – w zakresie wysokości opłaty egzaminacyjnej.
Podsumowanie
Syndyk w postępowaniu upadłościowym pełni niezwykle istotną rolę. W ślad za tym idą wysokie wymagania dla kandydatów do pełnienia tej funkcji. Odpowiedź na pytanie kim jest syndyk, jest złożona i wymaga dobrego zrozumienia przebiegu postępowania upadłościowego..
Przede wszystkim należy pamiętać jednak o jednym – syndyk i likwidator nie są tymi samymi osobami, podobnie jak likwidacja i upadłość nie są tymi samymi postępowaniami, zmierzającymi do zakończenia działalności spółki.
W naszej kancelarii uzyskają Państwo pomoc prawną w zakresie likwidacji i upadłości spółek. Nasi prawnicy przeanalizują Państwa sprawę i przygotują bezpłatną wycenę. Jeśli mają Państwo jakieś pytania, to zapraszamy do kontaktu z naszym doradcą restrukturyzacyjnym Grzegorzem Baranem.
