Jednym ze sposobów zakończenia działalności spółki może być przeprowadzenie w stosunku do niej postępowania likwidacyjnego. Zmierza ono do wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców, a o jego prawidłowy przebieg dba likwidator.
Kim jest likwidator spółki? Jaką rolę pełni? Kto go powołuje i czy kandydat do tej funkcji musi spełnić jakieś warunki?
[toc]
Powołanie likwidatora i rozpoczęcie działań zmierzających do wykreślenia spółki z rejestru
O tym, za co w toku postępowania likwidacyjnego odpowiada likwidator spółki, poruszymy w następnych akapitach. Teraz skupimy się wyłącznie na tym, przez kogo jest powoływany i jakie warunki musi spełnić.
Przez kogo powoływany jest likwidator spółki?
Ustawodawca w regulacji kodeksu spółek handlowych przewidział, że likwidatorami domyślnie są członkowie zarządu spółki likwidowanej. Oczywiście przepis ten nie jest przepisem bezwzględnie obowiązującym, a możliwe są od niego liczne wyjątki.
Powołanie likwidatora może odbyć się również poprzez odpowiednie postanowienie w umowie spółki, uchwale wspólników lub orzeczeniu sądu. Ta ostatnia możliwość jest jednak stosowana wyłącznie wyjątkowo i może mieć miejsce w orzeczeniach na podstawie artykułów 21 KSH lub 271 KSH.
Likwidator powinien zostać powołany już w momencie, gdy otwarta zostaje likwidacja. Wpis do rejestru przedsiębiorców informacji o powołaniu likwidatora, powoduje z mocy prawa wykreślenie zarządu. Te dwa organy spółki nie mogą bowiem funkcjonować jednocześnie. Likwidator ma możliwość reprezentowania spółki już od momentu jego powołania, a nie wpisu do rejestru.
Likwidator spółki może być odwołany przez podmiot, który go powołał – najczęściej będzie to zgromadzenie wspólników. Uprawnienie to przysługuje również zawsze sądowi. Gdy sąd samodzielnie powołał likwidatora, to tylko on ma kompetencje do jego odwołania.
Warunki powołania do roli likwidatora
Wybór konkretnej osoby do pełnienia roli likwidatora należy do kompetencji zgromadzenia wspólników. Choć wymogi związane z byciem likwidatorem nie są szczególnie rygorystyczne, nie jest też tak, że likwidatorem może zostać każdy.
Likwidator spółki przede wszystkim musi być osobą fizyczną, mającą pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że nie jest możliwe powołanie innej spółki do pełnienia tej roli, czy osoby, która np. nie ukończyła jeszcze osiemnastego roku życia.
Do likwidatorów stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące członków zarządu. Oznacza to, że jeśli dana osoba nie może pełnić funkcji członka zarządu, to nie będzie mogła zostać powołana również do tej roli. Przykładem takiej sytuacji może być zasądzenie w stosunku do danej osoby fizycznej zakazu pełnienia funkcji likwidatora.
Likwidator spółki – obowiązki w trakcie likwidacji
Jak wspomnieliśmy, celem postępowania likwidacyjnego jest umożliwienie wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców. Gdyby jednak przyjąć, że możliwe jest wykreślenie spółki w dowolnym momencie, bez spełnienia żadnych warunków, dochodziłoby często do pokrzywdzenia wierzycieli. Aby temu zapobiec, ustawodawca wprowadził szereg wymogów, które spółka musi spełnić, żeby zakończyć swój byt prawny. O ich dochowanie dba w dużej mierze likwidator spółki.
Na wszystkich etapach postępowania likwidator musi ściśle współpracować ze zgromadzeniem wspólników spółki, która jest likwidowana, czego jednak nie opisujemy w tym wpisie.
Zgłoszenie likwidacji do rejestru
Pierwszym zadaniem, przed którym staje likwidator po tym, jak zostaje powołany, jest poinformowanie sądu prowadzącego rejestr przedsiębiorców o podjęciu decyzji o likwidacji spółki. W zgłoszeniu powinien zawrzeć szczegóły dotyczące otwarcia likwidacji, dane wszystkich likwidatorów, czy informację o sposobie reprezentacji spółki w likwidacji. Do dokonania takiego zgłoszenia uprawniony jest każdy likwidator, nawet jeśli nie ma samodzielnego uprawnienia do reprezentacji spółki.
Ogłoszenie o otwarciu likwidacji i właściwe postępowanie likwidacyjne
Kolejnym z istotnych obowiązków likwidatora jest publikacja ogłoszenia o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji w monitorze sądowym i gospodarczym. Jednocześnie powinien on wezwać wierzycieli spółki, którzy mogą zgłaszać przysługujące im do spółki wierzytelności.
Niezależnie od publikacji ogłoszenia, likwidator spółki powinien sporządzić bilans na dzień otwarcia likwidacji. Pozwoli to oszacować składniki majątku, które będą przedmiotem podziału później między wspólników albo ewentualnie pozwolą na zaspokojenie wierzycieli.
Likwidatorzy po zgłoszeniu likwidacji do rejestru, a przed podjęciem następnych kroków, muszą też zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić jej zobowiązania i upłynnić majątek. W praktyce poprzez upłynnienie majątku spółka uzyskuje najczęściej kwoty pozwalające na zaspokojenie zgłaszających się w toku postępowania wierzycieli i tych, o których spółka widziała już wcześniej. Pozostałe środki po zakończeniu postępowania likwidacyjnego (jeśli jakieś zostaną) mogą zostać podzielone między wspólników spółki.
Zakończenie likwidacji
Po upłynnieniu całego majątku spółki i zaspokojeniu wszystkich wierzycieli, którzy byli spółce znani, lub ewentualnie wyczerpaniu majątku, zostaje ona zupełnie pozbawiona jakichkolwiek środków. Nie prowadzi też działalności gospodarczej.
Likwidator w tym momencie powinien sporządzić sprawozdanie likwidacyjne oraz zgłosić wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. Co istotne, etap ten nie może nastąpić wcześniej, niż 6 miesięcy po publikacji ogłoszenia o wezwaniu wierzycieli.
Jeśli spółka po zaspokojeniu znanych sobie wierzycieli posiada dalej jakiś majątek, który będzie dzielony między jej wspólników, nie może tego zrobić wcześniej niż po 6 miesiącach od publikacji ogłoszenia. Ma to na celu zabezpieczenie interesów wszystkich wierzycieli. Dopiero po tym momencie będziemy mogli mówić o całkowitym zakończeniu bytu prawnego spółki.
Postawy prawne
Omówione w artykule kwestie regulują przepisy:
- Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych – w zakresie przebiegu postępowania likwidacyjnego i zakończenia bytu prawnego w momencie uprawomocnienia się wykreślenia spółki z rejestru.
Podsumowanie
Rola likwidatora w postępowaniu likwidacyjnym jest niemal nie do przecenienia – bez niego prawidłowe przeprowadzenie postępowania byłoby niemożliwe. Tym bardziej wspólnicy spółki powinni mieć tego świadomość i mądrze wybrać na etapie otwarcia likwidacji.
Podkreślić trzeba również, że syndyk i likwidator spółki nie są jedną osobą – choć cel ich powołania jest podobny, to funkcjonują w ramach dwóch zupełnie odrębnych postępowań.
W naszej kancelarii uzyskają Państwo pomoc prawną w zakresie likwidacji i upadłości spółek. Nasi prawnicy przeanalizują Państwa sprawę i przygotują bezpłatną wycenę. Jeśli mają Państwo jakieś pytania, to zapraszamy do kontaktu z naszym doradcą restrukturyzacyjnym Grzegorzem Baranem.
