Jednym z najważniejszych warunków ogłoszenia upadłości przez spółkę jest jej niewypłacalność. Bez jego spełnienia, sąd powinien oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, a w każdym razie postępowanie nie będzie mogło się skutecznie zakończyć. Czasem sąd może przyjąć, że spółka jest niewypłacalna nawet bez szczegółowego badania stanu jej finansów.
Czym jednak jest ta „niewypłacalność”? Kiedy sąd może przyjąć, że spółka jest niewypłacalna, a kiedy powinien przeprowadzić dodatkowe dowody? Zapraszamy do lektury!
[toc]
Co oznacza, że dłużnik jest niewypłacalny?
Definicję „niewypłacalności” zawiera prawo upadłościowe. Zgodnie z art. 11 ustawy, dłużnik jest niewypłacalny, jeśli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, albo spełnia przesłankę „bilansową”. Co w praktyce oznaczają te prawnicze zwroty i kiedy dłużnik jest niewypłacalny?
Utrata zdolności wykonywania zobowiązań
Pierwszy tyle, że generalnie, jeśli spółka nie może spłacić wierzycieli, mimo że powinna, to jest niewypłacalna. Kiedy spółka posiada dostateczne środki dla zaspokojenia wszystkich wierzycieli, ale z różnych przyczyn nie reguluje swoich zobowiązań, upadłość nie może być ogłoszona.
Przesłanka bilansowa
Ustawodawca pozwala przyjąć, że spółka z o.o. jest niewypłacalna również wtedy, kiedy przez co najmniej 24 miesiące w sprawozdaniu zobowiązania pieniężne przekraczają jej wartość majątku. Stan ten musi utrzymywać się ciągle, co oznacza, że każda dłuższa przerwa powoduje konieczność ponownego liczenia 24 miesięcy.
Ważne jest, że ta przesłanka niewypłacalności spółki z o.o. ma dość specyficzny charakter. Z jednej strony stanowi samodzielną przesłankę stwierdzenia niewypłacalności (a więc jest czymś nieco innym niż standardowe domniemanie), a z drugiej strony nie musi zawsze oznaczać, że sąd ogłosi upadłość spółki.
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeśli dłużnik prawdopodobnie w najbliższym czasie nie będzie miał problemów z regulowaniem ciążących na nim zobowiązań pieniężnych.
Dla ułatwienia postępowania upadłościowego, ustawodawca zdecydował się również na wprowadzenie szeregu domniemań prawnych. Na ich podstawie w niektórych sytuacjach sąd (i np. wierzyciele) mogą przyjąć, że dłużnik jest niewypłacalny, bez dowodzenia tego faktu. Dłużnik może podczas procesu udowodnić, że nie jest niewypłacalny. Jakie domniemania przewiduje ustawa?
Kiedy przyjmuje się niewypłacalność dłużnika?
W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością ustawodawca wprowadza tylko jedno domniemanie – dotyczące opóźnienia w regulowaniu wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Domniemanie dotyczące zbyt późnego regulowania długów dotyczy sytuacji, w której spółka nie reguluje wymagalnych zobowiązań pieniężnych przez co najmniej 3 miesiące. Jeśli więc przedsiębiorca spóźnia się z wypłatą środków przez dłuższy okres, to ustawodawca przyjmuje, że jest niewypłacalny. Oczywiście, jak wspomnieliśmy wcześniej, jest to tylko domniemanie.
Gdy przedsiębiorca wykaże, że jest zdolny do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a nie dokonuje ich z innych przyczyn, sąd nie może ogłosić upadłości. Przykładem przyczyny nieregulowania należności może być ekonomiczna opłacalność takiego zachowania.
Moc domniemania, czyli jak z nim skutecznie walczyć
Jak wcześniej wspomnieliśmy – z domniemaniem da się walczyć! Co więcej, nie jest to aż tak trudne, jak mogłoby się wydawać. Jeśli tylko spółka jest wypłacalna, to wystarczy to wykazać. W jaki sposób?
Przede wszystkim na podstawie sprawozdań finansowych, dokumentów księgowych i innych dokumentów, które pozwalają stwierdzić, jak dużymi środkami dysponuje spółka. Wierzyciel sugeruje, że spółka jest niewypłacalna, bo opóźnia się z płatnością niskiej faktury przez 3 miesiące? To nic strasznego i wystarczy wykazanie, że majątek spółki wielokrotnie przekracza zafakturowaną kwotę.
Warto wspomnieć, że ciężar obalenia domniemania leży wyłącznie na dłużniku. Sąd w przypadku zaistnienia domniemania nie ma obowiązku przeprowadzania licznych dowodów i wnikliwego analizowana sytuacji majątkowej dłużnika z urzędu.
Rok 2016 – duża zmiana przepisów
W kontekście przesłanek stwierdzenia niewypłacalności spółki z o.o. i istniejących domniemań, warto zwrócić uwagę na dużą nowelizację, która weszła w życie 1 stycznia 2016 r. Do tego dnia za niewypłacalnego uważano każdego dłużnika, który „nie regulował swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych”.
Przed tą datą ogłoszenie niewypłacalności dłużnika było dużo prostsze. To, co wtedy pozwalało na ogłoszenie upadłości dłużnika, teraz jest tylko domniemaniem, z którym dłużnik może skutecznie walczyć.
Mimo że nowe przepisy obowiązują już około 6 lat, to nadal liczne artykuły powołują się na przepisy sprzed wejścia w życie nowelizacji. Co więcej, niestety wciąż zauważalne w praktyce są sytuacje, w której na dawne brzmienie przepisów powołują się również organy administracji publicznej (np. ZUS) i sądy.
Prawo upadłościowe nie należy do najprostszych do zrozumienia. Liczne artykuły w internecie zawierające błędne informacje nie pomagają w jego analizie. Niezależnie od tego, czy to Państwa spółka jest przedmiotem postępowania upadłościowego, czy występują w Państwo w tym postępowaniu jako wierzyciel, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią!
